Ekspertyzy, analizy, raporty. Wszystko w jednym miejscu!
Kategoryzacja gmin w perspektywie optymalizacji polityk publicznych
Regionalne sieci adaptacji
Skutki COVID-19
Zmiana w politykach publicznych. Analiza procesu.
Polska a globalne relacje gospodarcze
Pozostałe raporty i ekspertyzy
Liczba ludnosci w województwie małopolskim systematycznie wzrastała (Wykres 1). Po 2020 r. notowany jest nieznaczny spadek ludności, jednak Małopolska jest jednym z nielicznych regionów gdzie liczba mieszkańców w końcu 2023 r. była większa niż na progu drugiej dekady XXI w. Wzrost liczby mieszkańców nie jest jednorodny w skali regionu (Rysunek 1). Największe wzrosty odnotowano w Krakowie i jego otoczeniu metropolitalnym. Natomiast obrzeża województwa wyludniają się.
Przedmiotem badań zawartych w niniejszym opracowaniu jest aglomeracja krakowska. Warto zatem przywołać ważne tu rozróżnienie terminologiczne. Za T. Czyż przyjęto, że pojęcie „obszaru metropolitalnego” odnosi się do aspektów funkcjonalnych, natomiast określenie „aglomeracja miejska” dotyczy kwestii morfologicznych, czyli do wymiaru przestrzennego metropolii. W toku badania zauważono jednak, że ścisłe przestrzeganie powyższego rozróżnienia nie pozwala konceptualizować procesów występujących w sferze realnej. Stąd w wielu miejscach pojawiają się – jako równorzędne – pojęcia: „aglomeracji krakowskiej”, „metropolii krakowskiej” i „krakowskiego obszaru metropolitalnego”. Oddaje to niejednoznaczność nazewniczą i terytorialną układu Krakowa z otoczeniem oraz dynamiczny charakter zachodzących w tym obszarze zmian. Jest też podbudowane teoretycznie koncepcją „miękkich przestrzeni planowania”.
Celem naszych analiz było określenie, na ile zmieniająca się wiarygodność ekonomiczna państwa wpływa na oceny zagranicznego i krajowego biznesu, dotyczące tego, czy władze naszego kraju zapewnią równowagę w gospodarce i stabilność warunków funkcjonowania przedsiębiorstw.
Bezpieczeństwo żywnościowe jest pojęciem bardzo wielowymiarowym. W wąskim rozumieniu (tzw. bezpieczeństwo żywności) mowa wyłącznie o jakości produktów żywnościowych, w tym głównie zdatności do spożycia. Ten wymiar bezpieczeństwa jest stosunkowo najlepiej opisany i zinstytucjonalizowany w postaci systemu urzędowej kontroli żywności (UKŻ), co jednak wcale nie oznacza, że nie generuje on żadnych zagrożeń. Szereg raportów, które ukazały się w ostatnich latach (zob. NIK 2021; EFRWP 2022), wyraźnie wskazują na spore wyzwania i problemy, przed jakimi stoi system UKŻ w Polsce. Wystarczy powiedzieć, że inspekcje odpowiedzialne za kontrolę żywności systematycznie tracą zdolność do wypełniania obowiązków, nałożonych na nich przez ustawodawcę.
Liczne raporty przygotowywane przez środowiska architektów, urbanistów oraz specjalistów od zagospodarowania przestrzennego wskazują na pogłębianie się negatywnych zjawisk w przestrzeni polskich miast (Sepioł 2014, Kowalewski, Markowski, Śleszyński 2018). Potwierdzają to także badania i studia prowadzone przez socjologów i urbanistów (Drozda 2019, Kusiak 2017). Niniejsza propozycja jest próbą wskazania sposobów przeciwstawienia się tym procesom nie poprzez zmiany prawne – konieczne, ale trudne politycznie – lecz przez zmianę sposobu funkcjonowania instytucji w ramach istniejącego porządku prawnego, przez wzmocnienie instytucji zdolnych do merytorycznej korekty polityki przestrzennej oraz przez działania koalicji rzeczniczych, łączących różne instytucje, środowiska i grupy zainteresowane poprawą jakości przestrzeni i życia w miastach.
Dziedzictwo industrialne stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego. Jednym z nich jest z pewnością teren obecnego kombinatu metalurgicznego w Nowej Hucie, który po 1989 r. ulegał przekształceniom własnościowym i znacznie ograniczył zatrudnienie. I choć konsekwencje pandemii i wojny na Ukrainie nie pozwalają jednoznacznie rozstrzygnąć o przyszłości tego obszaru, to jednak podejmowane przez obecnego właściciela kombinatu wcześniejsze działania (m.in. wygaszenie w 2019 r. ostatniego wielkiego pieca nr 5) wskazują na możliwość redukcji działalności na tym terenie w długookresowej perspektywie. Stanowi to wielkie wyzwanie, ale zarazem szansę na zagospodarowanie i ożywienie wielkich obszarów na wschodzie miasta.
Wydarzenia ostatnich kilku lat sprawiły, że do debaty publicznej na dobre powróciło słowo bezpieczeństwo, i to w różnych kontekstach: bezpieczeństwa militarnego, zdrowotnego, energetycznego etc. Co warte podkreślenia, nasze rozumienie wspomnianych pojęć, a tym samym percepcja zagrożeń z nimi powiązanych, ewoluuje w czasie. W niniejszym raporcie chcielibyśmy rozpocząć debatę o rozumieniu bezpieczeństwa państwa i takiej polityce publicznej, która może nam zapewnić odporność na różnego rodzaju zagrożenia.
Problem powiatów obwarzankowych został podniesiony po raz pierwszy zaraz po wprowadzeniu reformy w 2000 r. w dokumencie pod nazwą Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa, przygotowanym przez Radę Ministrów, w którym stwierdzono, że za najpoważniejszą niedoskonałość obowiązującego od 1 stycznia 1999 r. podziału należy uznać utworzenie znaczącej liczby powiatów pozbawionych większego ośrodka miejskiego i równocześnie posiadających w większości znacząco mniejszy potencjał instytucjonalny i funkcjonalny. W praktyce powiaty nie mają środków na działania prorozwojowe, inwestycyjne. Wynika to z niewielkiej swobody w realizacji swoich zadań. Znakomita część ich dochodów to dotacje celowe, które mają też konkretne przeznaczenia
Celem niniejszego raportu jest wskazanie mechanizmów, które – nawet bez istotnych reform instytucjonalnych wprowadzanych przez władze polityczne – mogą pozwolić na racjonalizowanie polityki, poszerzenie jej perspektywy czasowej i wyposażenie w wiedzę o procesach, które są trudno uchwytne w ramach rutynowego funkcjonowania instytucji rządowych oraz podporządkowanej rywalizacji partyjnej pracy parlamentu. Nie krytykujemy ani tego, co należy do istoty demokratycznej polityki, ani tego, co jest problemem większości współczesnych administracji. Staramy się raczej wskazać praktyki, których stosowanie może prowadzić do pozytywnych korekt procesu kształtowania polityk publicznych, poszukiwania rozwiązań i uruchamiania społecznej energii potrzebnej do ich wdrażania, definiowania hierarchii ważności działań instytucji państwowych czy percepcji najpoważniejszych zagrożeń i okazji, jakie stoją przed państwami.
Kraków jest drugim po Warszawie ośrodkiem dojazdów do pracy w Polsce. Jest metropolią, która ma coraz większy wpływ na coraz szersze otoczenie. I coraz więcej problemów – wynika z opracowania ekspertów Centrum Polityk Publicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Opracowanie „Polityka przestrzenna w aglomeracji krakowskiej w świetle procesów metropolizacji i suburbanizacji” przygotowali Aleksander Noworól, Piotr Kopyciński, […]
