Ekspertyzy, analizy, raporty. Wszystko w jednym miejscu!
Kategoryzacja gmin w perspektywie optymalizacji polityk publicznych
Regionalne sieci adaptacji
Skutki COVID-19
Zmiana w politykach publicznych. Analiza procesu.
Polska a globalne relacje gospodarcze
Pozostałe raporty i ekspertyzy
W województwie małopolskim w 2023 r. działało 707 bibliotek. Sukcesywnie wzrasta jednak księgozbiór małopolskich bibliotek publicznych. W ciągu dekady nastąpił nieznaczny spadek liczby placówek bibliotecznych w regionie. Znacznie (o 20%) zmniejszyła się natomiast liczba pracowników bibliotek. Największym nasyceniem placówkami bibliotecznymi cechowały się powiaty wschodniej Małopolski oraz powiat suski. Relatywnie niskie było natomiast nasycenie placówkami bibliotecznymi w Krakowie i powiatach myślenickim i wielickim.
Indeks wiarygodności ekonomicznej w tegorocznej edycji został przygotowany dla pięciu krajów Europy Środkowej: Polski, Czech, Rumunii, Słowacji i Węgier. Analizę porównawczą przeprowadzono w ośmiu obszarach życia społecznego i gospodarczego, na które składały się 33 wymiary oceny. Procedura tworzenia Indeksu składała się z kilku faz. Pierwszym krokiem było zebranie dostępnych oraz rzetelnych mierników, które mogłyby możliwie obiektywnie sparametryzować problem wiarygodności ekonomicznej we wszystkich pięciu analizowanych krajach. Wyselekcjonowano w tym celu blisko 90 wskaźników, które pochodzą z różnorodnych krajowych i międzynarodowych baz danych.
W województwie małopolskim działało w 2022 r. niemal 800 podmiotów badawczo-rozwojowych (B+R), ponad trzykrotnie więcej niż dekadę wcześniej. Większość z nich (93%) należała do sektora przedsiębiorstw i to w tym sektorze nastąpił największy wzrost liczby podmiotów B+R. Pod względem liczebności podmiotów Małopolska zajmowała trzecie miejsce w kraju, po województwach: mazowieckim i śląskim i drugie pod względem nasycenia podmiotami B+R.
Co najmniej od połowy XX w., przedstawiciele ekonomii rozwoju dostrzegają, że zdolność do uzyskania statusu gospodarki rozwiniętej i zaawansowanej technologicznie wiedzie przez rozwój nowoczesnych gałęzi przemysłu umożliwiających stosowanie kapitałowych barier wejścia, jak i podatnych na uczenie się i rozwój technologiczny. W ostatnich dziesięcioleciach – w miarę rosnącej wrażliwości społeczeństw zachodnich na kwestie zrównoważonego rozwoju – na znaczeniu zyskuje tzw. „zielona polityka przemysłowa”. Łączy ona korzyści producentów ze zdobycia dynamicznie rozwijających się rynków i zaspokojenie potrzeb posiadania nowoczesnych urządzeń grzewczych przez konsumentów. Dodatkowo jednak uwzględnia potrzeby społeczeństw w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym oddychania czystym powietrzem.
W 2024 r. w województwie małopolskim miało siedzibę 26 szkół wyższych, w tym 14 publicznych, 10 niepublicznych i 2 kościelne, a także 24 filie i wydziały zamiejscowe uczelni. Liczba uczelni zmniejszyła się. W 2013 r. siedzibę w województwie miały 32 uczelnie, a w rejestrze RAD-on figuruje 12 szkół wyższych (niepublicznych), które miały siedziby w małopolskich miastach lecz zakończyło działalność.0F Zwiększyła się natomiast liczba filii szkół wyższych.
W końcu 2023 r. w województwie działało 481 tys. podmiotów gospodarczych – ok, 37% więcej niż dekadę wcześniej. Liczba podmiotów na tysiąc mieszkańców wzrosła w tym czasie do 140, a od 2017 r. wskaźnik ten w województwie przewyższa średnią dla kraju. Liczba podmiotów per capita była większa w pięciu województwach. Około 37% powiatów województwa zarejestrowane jest w Krakowie, gdzie wskaźnik przedsiębiorczości przekracza 200 podmiotów na tysiąc mieszkańców. Wysokim wskaźnikiem cechują się także powiat tatrzański i powiaty wokół Krakowa, natomiast najniższy wskaźnik notowany jest w powiatach ziemskich na wschodzie województwa.
Zasób mieszkaniowy województwa stanowi ponad 1,3 mln mieszkań o powierzchni 108 mln m2. W ciągu dekady liczba mieszkań wzrosłą o 20%, a powierzchnia mieszkań o 25%. Największy przyrost liczby mieszkań (zarówno względy jak i w liczbach bezwzględnych) dotyczył Krakowa i powiatów sąsiednich. Nieznacznie natomiast zmieniła się liczba mieszkań w pozostałych miastach na prawach powiatu (Tarnów, Nowy Sącz) oraz w północnej i zachodniej części regionu.
Liczba ludnosci w województwie małopolskim systematycznie wzrastała (Wykres 1). Po 2020 r. notowany jest nieznaczny spadek ludności, jednak Małopolska jest jednym z nielicznych regionów gdzie liczba mieszkańców w końcu 2023 r. była większa niż na progu drugiej dekady XXI w. Wzrost liczby mieszkańców nie jest jednorodny w skali regionu (Rysunek 1). Największe wzrosty odnotowano w Krakowie i jego otoczeniu metropolitalnym. Natomiast obrzeża województwa wyludniają się.
Przedmiotem badań zawartych w niniejszym opracowaniu jest aglomeracja krakowska. Warto zatem przywołać ważne tu rozróżnienie terminologiczne. Za T. Czyż przyjęto, że pojęcie „obszaru metropolitalnego” odnosi się do aspektów funkcjonalnych, natomiast określenie „aglomeracja miejska” dotyczy kwestii morfologicznych, czyli do wymiaru przestrzennego metropolii. W toku badania zauważono jednak, że ścisłe przestrzeganie powyższego rozróżnienia nie pozwala konceptualizować procesów występujących w sferze realnej. Stąd w wielu miejscach pojawiają się – jako równorzędne – pojęcia: „aglomeracji krakowskiej”, „metropolii krakowskiej” i „krakowskiego obszaru metropolitalnego”. Oddaje to niejednoznaczność nazewniczą i terytorialną układu Krakowa z otoczeniem oraz dynamiczny charakter zachodzących w tym obszarze zmian. Jest też podbudowane teoretycznie koncepcją „miękkich przestrzeni planowania”.
Kraków jest drugim po Warszawie ośrodkiem dojazdów do pracy w Polsce. Jest metropolią, która ma coraz większy wpływ na coraz szersze otoczenie. I coraz więcej problemów – wynika z opracowania ekspertów Centrum Polityk Publicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Opracowanie „Polityka przestrzenna w aglomeracji krakowskiej w świetle procesów metropolizacji i suburbanizacji” przygotowali Aleksander Noworól, Piotr Kopyciński, […]
