Tematyka rozwoju tzw. sztucznej inteligencji (AI), jak również związanych z tym szans oraz zagrożeń, stanowi współcześnie przedmiot intensywnych debat i prac, zarówno w środowisku badaczy, jak i szeroko rozumianej opinii publicznej. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku poprzednich rewolucji przemysłowych i technologicznych, jedni widzą w nadchodzących zmianach ogromne nadzieje, a inni – śmiertelne niebezpieczeństwo. Trudno jednak znaleźć dziś wiele osób, które wobec rewolucji AI byłyby kompletnie obojętne.

Wejście sztucznej inteligencji prawdopodobnie głęboko przetransformuje rzeczywistość społeczną, gospodarczą i polityczną, i to w stopniu, którego nie sposób sobie jeszcze w pełni wyobrazić. Zmiany dotkną także administrację publiczną – zarówno na szczeblu centralnym, jak i samorządowym. Obecnie, jak pokazują przedstawione w niniejszym raporcie wyniki badań przeprowadzonych w ponad 100 jednostkach samorządu terytorialnego w województwie małopolskim, AI to wciąż w jakimś sensie temat tabu. Urzędnicy po cichu korzystają z ogólnodostępnych narzędzi, takich jak choćby asystenci AI w przeglądarkach, systemowo nie zajęto się tą tematyką. A jak pokazują wieloletnie obserwacje administracji publicznej, bez wcześniejszego uregulowania i nadania form prawnych, AI nie stanie się trwałym i skutecznym narzędziem wykorzystywanym w realizacji działań państwa.

Niezależnie od braku stosownych regulacji, ogromnym problemem jest brak systemowej wiedzy oraz kompetencji w różnych wymiarach funkcjonowania naszej administracji publicznej. Z bardzo podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w administracji publicznej na przełomie XX i XXI wieku, kiedy przechodziła ona pierwszą fazę rewolucji cyfrowej. Wówczas zostało popełnionych wiele błędów, których konsekwencje, choćby w postaci chaosu w zakresie e-usług administracji publicznej, doświadczamy do dziś. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że bez ogromnych inwestycji w know-how, administracja publiczna po raz kolejny popełni podobny błąd co 20-30 lat temu. Niestety dziś może być on o wiele bardziej brzemienny w skutkach, bo i wyzwania związane z rewolucją AI są daleko bardziej złożone niż w przypadku „zwykłej” cyfryzacji.

Oddajemy w Państwa ręce raport, w którym próbujemy analizować szanse i zagrożenia związane z wprowadzeniem technologii AI do administracji publicznej – zarówno w wymiarze czysto operacyjnym, ale i szerzej – systemowym czy wręcz ustrojowym. Znajdą w nim Państwo rozdziały poświęcone (1) dotychczasowym zmaganiom polskiego państwa z cyfryzacją; (2) wyzwaniom, które AI niesie dla demokracji liberalnej jako takiej; (3) aktualnemu stanowi regulacji AI na poziomie UE i globalnym; (4) zrealizowanym wdrożeniom AI w administracji oraz uwarunkowaniom wprowadzania AI w przyszłości; wreszcie (5) omówieniu badań przeprowadzonych w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce.

Mamy nadzieję, że będzie to dla Państwa nie tylko interesujący materiał, ale także impuls do rozpoczęcia poważnej debaty nad podjęciem zakrojonych na szeroką skalę działań, przygotowujących polską administrację publiczną, w tym na poziomie samorządowym, do rewolucji AI, od której nie ma ucieczki. Jak bowiem zauważył jeden ze współautorów niniejszego raportu: „Mamy zatem do czynienia z pozornie paradoksalną sytuacją, w której upowszechnienie i wdrożenie technologii AI jest kluczowym elementem, niezbędnym zwłaszcza z perspektywy państwa i sektora publicznego do udzielenia odpowiedzi na wyzwania związane… z rozwojem AI.”

Raport dostępny TUTAJ