Celem raportu „Post-prawda. Jak rodzą się społeczne bzdury?” jest identyfikacja, analiza i demaskowanie mechanizmów tworzenia i upowszechniania post-prawd, które w tym raporcie wymiennie zwiemy „społecznymi bzdurami”. Istotne jest dla nas także przedstawienie mechanizmów i narzędzi służących ograniczaniu i eliminacji „społecznych bzdur” z przestrzeni publicznej.

W naszym raporcie przyglądamy się kwestiom definicyjnym. Poszukujemy odpowiedzi na pytanie o sposoby opisywania zjawiska „post-prawdy”, o jego elementy składowe i wyróżniki. Zwracamy uwagę na zróżnicowane podejścia do jego definiowania co uzmysławia tak jego złożoność, jak i niejednoznaczność. Analizujemy sposoby ujmowania post-prawdy na gruncie psychologii społecznej, badamy jakie są mechanizmy i skutki jej wytwarzania odwołując się do teorii wpływu społecznego. Ważne miejsce w naszym rozważaniach zajmują mechanizmy racjonalizacji i legitymizowania post-prawdy ujmowane z perspektywy heurystyk i błędów poznawczych, jak również pytania dotyczące remedium na post-prawdę. Podejmujemy zagadnienie ujmowania post-prawdy na
gruncie socjologii. Wiele uwagi poświęcamy kwestiom wpływu technologii i nowoczesnych mediów na rozwój post-prawdy oraz technikom mikrotargetowania i ich konsekwencjom dla dynamiki wytwarzania i jej upowszechniania. Przedmiotem naszych dociekań uczyniliśmy także relacje sztuki i mistyfikacji (jako kreacji artystycznej) z post-prawdą. W obszarze naszych zainteresowań znalazły się także związki filozofii z post-prawdą poprzez odwołanie się do krytyki nowoczesności oraz skutków przechyłu zachodniej cywilizacji w skrajność empirycznego racjonalizmu. Postanowiliśmy także przyjrzeć się temu jako destrukcyjny potencjał post-prawdy stał się orężem rosyjskiej walki propagandowe towarzyszącej barbarzyńskiej inwazji na Ukrainę. Dopełnieniem rozważań przedstawionych w raporcie są zawarte w jego części końcowej konsekwencje post-prawdy.

Zwracamy uwagę, że zjawisko postprawdy nie jest nowym fenomenem a pomimo tego wciąż nie potrafimy go dobrze definiować czego dowodem brak jego jednolitej definicji. Jest ono nasycone silnymi emocjami, nierzadko resentymentami, a nowoczesne technologię sprzyjają jego upowszechnianiu prowadząc do dezinformacji i wypaczania obrazu rzeczywistości. Ważne miejsce zajmuje w tym rozdziale zagadnienie krążenia idei oferujące oryginalną perspektywę wyjaśnia zjawiska erupcji postprawdy.

Raport „Jak rodzą się społeczne bzdury?” przygotowany został przez zespół badawczy w składzie pracowników Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (Piotr Augustyniak, Katarzyna Baran, Łukasz Danel, Agnieszka Lakner, Stanisław Mazur, Katarzyna Sanak-Kosmowska), Uniwersytetu Jagiellońskiego (Jarosław Górniak), i Uniwersytetu Warszawskiego (Sebastian Kozłowski) oraz Anna Mierzyńska.

Prace nad przygotowaniem raportu zostały sfinansowane w ramach Centrum Polityk Publicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Raport dostępny TUTAJ